Naczynia szklane z ul. Stary Rynek

W roku 2007 Muzeum Archeologiczno-Historyczne w Elblągu przeprowadziło badania archeologiczne na zapleczach kamienic znajdujących się przy ulicy Stary Rynek 2 do 7. Jest to najdłuższa i najszersza ulica Starego Miasta Elbląga, położona równolegle do rzeki, pełniąca funkcję centrum życia handlowego i głównej północno-południowej arterii komunikacyjnej. Miała charakter rzemieślniczo-kupiecki, była także atrakcyjnym miejscem zamieszkania dla elity społecznej Elbląga, choć bliżej Bramy Targowej (tam, gdzie były prowadzone badania) prestiż tej ulicy znacznie malał. Jest to widoczne w liczbie i jakości zabytków archeologicznych, m.in. szkieł, które zostaną przedstawione w tym poście.
Podczas prac wydobyto kilkadziesiąt całych naczyń szklanych oraz ponad 1900 fragmentów, datowanych na okres od XV do początku XX wieku. Podzieliłam je na kilka grup: szkła okienne (od barwy żółtozielonej po ciemną zieleń z odcieniami błękitu), szkła służące do picia, czyli szklanice, szklanki, puchary, kielichy, datowane na XV i XVI wiek, głównie szklanice fletowate, cylindryczne, typu Krautstrung, z natapianymi długimi soplami, ornamentem fakturalnym, których produkcja związana była ze środkowoeuropejską tradycją szklarską.

Fragmenty XVI- i XVII-wiecznych naczyń (fot. archiwum MAH)

Przedstawicielami naczyń używanych w XVII wieku są natomiast fragmenty Römerów, a XVIII-wiecznymi – kielichy i szklanki wykonane z przejrzystego szkła o rytowanej dekoracji. Oprócz nich, znalazły się w tym zbiorze szkła apteczne – najciekawszym z nich jest termometr, na którym widnieje napis Termometer Reaumur, nazwa pochodzi od nazwiska francuskiego fizyka Rene Antoine’a Ferchaulta de Reaumura (1683-1757), który m. in. wprowadził skalę Reaumura o różnicy 80 stopni pomiędzy temperaturą zamarzania i wrzenia wody.

Rysunek w/w termometru (ryc. archiwum MAH)

Pozostałe zabytki szklane to fragmenty probówek, rurek oraz buteleczki z nazwami leków lub kosmetyków. Ostatnią grupą są z kolei tzw. butelki skrzynkowe, służące do transportowania i przechowywania alkoholi, fragmenty Kuttrolfów, czyli butelek używanych do przelewania wódek (a także perfum), których charakterystyczny kształt pięciorurkowego naczynia ułatwiał precyzyjność nalewania płynów, oraz butelki od piwa z browaru Englisch-Brunnen w Elblągu-Zdroju.

Fragmenty XVIII- i XIX-wiecznych kieliszków
(ryc. archiwum MAH)

Nowożytne butelki do przechowywania i transportu alkoholu
(fot. archiwum MAH)